Դաս 7 Ընտանիքի ինստիտուտը Կորեայում: Ընտանիքի անդամները:

Այս դասով մի քիչ հանգիստ կթողնենք քերականությունը և կխոսենք կորեական ընտանիքի մասին, կծանոթանանք ընտանիքի անդամների կորեերեն անվանումների՝ հարստացնելով մեր բառապաշարը:

 

***
Ընտանիքի 가족 [քաջոք] ինստիտուտը Կորեայում շատ կարևոր է համարվում: Շատ հարցերում, այն նման է մեր հայկական ընտանիքի ավանդական պատկերացումներին:
Կյանքը կորեական հասարակությունում հնարավոր չէ պատկերացնել առանց հստակ հիերարխիայի. փոքրերը ենթարկվում են մեծերին, կանայք՝ տղամարդկանց: Չնայած այն փաստին, որ կորեուհիները վերջին ժամանակաշրջանում կարողացել են հասնել սեռերի իրավունքների հավասարության (ինչի ապացուցը Կորեայում կին նախագահի ընտրության փաստն է), միևնույն է ընտանիքում գլխավորը՝ տղամարդն է: Եվ, իհարկե, հասարակության մեջ էլ տղամարդու խոսքը և դիրքն ավելի ծանրակշիռ են:

***
Կորեայում ասում են, որ ընտանիքը կազմավորվում է երկրորդ անգամ՝ երեխայի ծնվելուց հետո: Երեխաների դաստիարակությանը տալիս են տիտանական նշանակություն: Հարգանք մեծերի հանդեպ և աշխատասիրություն. երկու ուղենիշ, որով առաջնորդվում են երեխայի դաստիարակության ժամանակ:

Դեռ մանկությունից երեխաներին սովորեցնում են հարգալից վերաբերմունք մեծերի հանդեպ: Օրինակ փոքրը երբեք չի կարող դիմել մեծին (անգամ մեծ եղբորը) անունով կամ “դու”-ով: Ընտանիքի բոլոր անդամներն ունեն իրենց “տիտղոս”-դիմելաձևերը:

Ընդհանրապես անունով դիմելը անհարգալից վերաբերմունք է Կորեայում՝ մասնավորապես տարիքով մեծերին և սոցիալական դիրքով բարձր աստիճանի վրա գտնվողներին դիմելիս:

***
Կարող է տպավորություն ստեղծվել, որ նրանց մոտ իդեալական ընտանիք է, և կռիվներ չեն լինում, բայց դա իհարկե այդպես չէ: Փոքրերն էլ են վիճում և արտահայտում իրենց կարծիքը: Իսկ այդպիսի դիմելաձևերը, եթե չասենք խոսքի էթիկետ, ապա ուղղակի մտածելակերպ է արդեն նրանց մոտ:

***
Կորեայում երեխաները ծնողական տնից հեռանում են ամուսնանալուց հետո, սակայն ավագ որդին պետք է մնա ապրելու ծնողների հետ: Նա հոգում է ծնողների խնամքը՝ այդպիսով պետությանը ազատելով թոշակների բարձրացման և սոցիալական նպաստների վճարման հարցերից: Վարկած կա, որ Կորեայի տնտեսական հրաշքի ամենամեծ շարժիչ ուժը հենց կորեական ընտանիքի մոդելն է: Հենց այդ պատճառով էլ, Կորեայում ասում են, ով լավ է վերաբերվում իր ծնողներին և ընտանիքին, նա հայրենիքին ևս լավ կծառայի:
Ցավոք “արևմտյան ազատամիտ քամիներ”-ը չէին կարող իրենց ազդեցությունը չունենալ նաև կորեական ընտանիքի մոդելի վրա: Ժամանակակից կորեացիներն ավելի թեթևամիտ են վերաբերվում ընտանիքի գաղափարին, չնայած մինչ օրս էլ պահպանում են շատ ավանդություններ, որոնցից են նաև ընտանիքում միմյանց դիմելու հարգալից ձևերը:
Այսօր մենք կսովորենք հենց դրանք:

***
Այսպիսով, տան մեծերն են պապիկը 할아버지 [հարաբոջի] ու տատիկը 할머니 [հալմոնի] , որոնց խոսքը՝ օրենք է:
Խոսքը վերաբերում է իհարկե հայրական պապիկին ու տատիկին, նրանց անվանում են նաև համապատասխանաբար 친할아버지 [չհինարաբոջի] և 친할머니 [չհինալմոնի], բառացիորեն՝ “հարազատ պապիկ ու տատիկ”: Մայրական պապիկն ու տատիկը այլ կերպ անվանվում են համապատասխանաբար 외할아버지 [վեհարաբոջի] և 외할머니 [վեհալմոնի], բառացիորեն՝ “դրսի պապիկ ու տատիկ”: Նախկինում նրանք չեն համարվել ընտանիքի անդամ:

***
Այնուհետև գալիս են տան տղամարդը և նրա կինը՝ տան բոլոր հարցերի պատասխանատուն, համապատասխանաբար

아버님 [աբոնիմ] հայր (շատ պաշտոնական)
아버지 [աբոջի] հայր
아빠 [ապա] հայրիկ/պապա
և
어머님 [օմոնիմ] մայր (շատ պաշտոնական)
어머니 [օմոնի] մայր
엄마 [օմմա] մայրիկ/մամա
Շատ կարևոր է շփման ընթացքում հաշվի առնել այս երեք դիմելաձևերի տարբերությունները: Այսպես օրինակ, երբ ներկայացնում ենք Ձեր ծնողներին, օգտագործում եք 아버지/어머니 պաշտոնական տարբերակը: Երբ գտնվում եք տանը կամ երբ Ձեր ծնողների մասին խոսում եք շատ մոտիկ մարդկանց հետ, կարող ենք օգտագործել 아빠/엄마, և վերջապես, եթե խոսում եք Ձեր ընկերոջ ծնողների մասին, առավել ևս եթե առաջին անգամ եք նրանց հետ ծանոթանում, օգտագործում եք 아버님/어머님 գերպաշտոնական տարբերակը: Վերջինս հատկապես վերաբերվում է նրանց, ովքեր երազում են կորեացու հետ ընտանիք կազմել: Թեման շարունակելով՝ ավելացնեմ, որ սկեսրայրը և սկեսուրը կորեերեն կլինեն համապատասխանաբար 시아버지 [սիաբոջի] և 시어머니 [սիօմոնի] (հիշում ենք, չէ՞, երբեք չենք դիմում անուններով):

***
Ծնողները 부모 [փումո] (կամ 부모님 [փումոնիմ]՝ ավելի հարգալից) ունենում են զավակներ՝ որդի 아들 [ադըլ] և դուստր 딸 [տալ], ընդ որում հնում ընտանիքի անդամների քանակը հաշվվել է՝ համաձայն ընտանիքում ծնված տղաների քանակի (կոնֆուցիականության արգասիքները):
Եղբայրները 형제 [հյոն՛ջե] և քույրերը 자매 [չամէ] իրար դիմում են հետևյալ կերպ.
형 [հյոն՛] ավագ եղբայր՝ տղամարդկանց համար,
오빠 [օպա] ավագ եղբայր կանանց համար,
누나 [նունա] ավագ քույր՝ տղամարդկանց համար,
언니 [օննի] ավագ քույր՝ կանանց համար,
남동생 [նամդոն՛սէն՛] կրտսեր եղբայր,
여동생 [յոդոն՛սէն՛] կրտսեր քույր:
Օգտագործվում են հարազատ և ոչ միայն հարազատ քույրերին և եղբայրներին դիմելիս, ինչպես նաև բոլոր նրանց նկատմամբ, ում եղբայր կամ քույր եք ճանաչում: Ընտանիքի  կրտսեր անդամներին, անկախ սեռական պատկանելիությունից կարելի է նաև ուղղակի 동생 [թոն՛սէն՛] կոչել:
Մի բառ էլ, հարազատ եղբայրներն ու քույրերն միասին կոչվում են 친남매 [չհիննամմէ]:

***
Մեծանալով՝ նրանք կազմում են սեփական ընտանիքները, դառնալով ամուսիններ부부 [փուբու] , որտեղ՝ ամուսին 남편 [նամփհյոն] և կին 아내 [անէ] :

***
Կորեական ընտանիքում նաև մեծ ուշադրություն են հատկացնում են բարեկամներին՝ 친척 [չհինչհոք]: Ծանոթանանք նրանցից դիմելաձևերից մի քանիսի հետ:
Քեռին (մորեղբայրը), հորեղբայրը, նաև մորաքրոջ/հորաքրոջ ամուսինը 삼촌 [սամչհոն] է, իսկ մորաքույրը (հորաքույր, նաև քեռակին/հորեղբոր կին) 고모 [քոմո]: Ասեմ, որ կան տարբերակումներ հորական և մորական, բայց դրանց մեջ խորանալու կարիք չկա այս փուլում:
Հորեղբոր/հորաքրոջ/մորաքրոջ/քեռու որդին/դուստրը 사촌 [սաչհոն]: Եթե ցանկանում եք տարբերակել քույր թե եղբայր, ինչպես նաև “հարգել” տարիքը ավելացնում ենք համապատասխան “տիտղոսը”, օրինակ 사촌남동생 [սաչհոննամդոն՛սեն՛] կրտսեր հորեղբորորդի կամ 사촌언니 [սաչհոնոննի] մորաքրոջ ավագ դուստր: Բայց կարող են օգտագործվել նաև “տիտղոս”-ները առանց 사촌 բառի:

***
Եղբոր կամ քրոջ երեխան (թե՛ տղա և թե՛ աղջիկ) կոչվում է 조카 [չոքհա]:

***
Նաև բոլորս էլ գիտենք, որ Կորեայում շատ են կարևորում ընկերությունը: Քանի որ լավ ընկերը նույնպես ընտանիքի անդամ է համարվում: Սովորենք նաև ընկեր 친구 [չհինգու] և լավագույն ընկեր 베플 [փեփհըլ] (կրճատ՝ 베스트 프렌드 best friend բառից) բառերը:

***
Այս դասում ներառված բոլոր բառերը կան բառարանում և դրանք անհրաժեշտ է սովորել ^^ Նախորդը դասն այստեղ է, իսկ  բոլոր նրանք, ովքեր դեռ չեն ընտելացել տառերի արտասանությանը, օգտվեք այս աղյուսակից ^^ Ավելին ցանկացողների համար կա հաջորդ դասը :3

 

Կորեերենի դասերը հեղինակային են: Օգտվելու դեպքում նշե՛ք մեր կայքը: