Քորյո թագավորությունը – մաս 5

my-weekend-as-a-monk12

Հին Քորյոյում գաղափարական ոլորտում գերակշռում էին բուդդիստականությունն ու կոնֆուցիոսականությունը: Կրթական ամբողջ համակարգը և պետական կադրերի պատրաստումը ամբողջությամբ գտնվում էր կոնֆուցիոսականության ազդեցության տակ: Բարձրագույն կոնֆուցիոսականության ակադեմիային զուգահեռ գոյություն ունեին նաև որոշ թվով պետական և մասնավոր դպրոցներ, որոնք ստեղծվել էին կոնֆուցիոսականների կողմից՝ սեփական նախաձեռնությամբ:

Քորյոյի ժամանակաշրջանում բուդդիզմը հասավ իր գերագույն ծաղկմանը: Բուդդիստական տաճարները հողակտորներ էին ստանում նույն հիմքի վրա, ինչ և պետական հաստատությունները, իսկ սանգհիների բարձրագույն կոչում ունեցողները այդ առումով հավասարազոր էին պետական պաշտոնյաներին: Բուդդիստական տաճաներն այդ ժամանակ մեծ հարստություններ ունեին, որոնք կիտվում էին վաների և մասնավոր անձանց բարեգործության հաշվին: Ի տարբերություն Սիլլա ժամանակաշրջանի՝ Քորյոյում վանականներն ակտիվ մասնակցություն ունեին քաղաքական կյանքում, նրանց զինված ջոկատները մասնակցում էին իշխանության համար պայքարին: Ժամանակի հետ բուդդիզմն սկսեց ավելի ու ավելի ենթարկվել կոնֆուցիոսականների հարձակմանը, որոնցից ամենաարմատականները պահանջում էին ոչ միայն զրկել սանգհային նյութական հիմքից, այլև ամբողջությամբ արգելել բուդդիստական ուսմունքը:

Քորյոյում զարգացման բարձր մակարդակի հասնան հումանիտար գիտությունները: Հոյություն ուներ հատուկ գործակալություն, որը պատմագրություն էր կազմում: Ստեղծվեցին այնպիսի նշանավոր ստեղծագործություններ, ինչպիսիք են՝  Քիմ Բուսիքի  “Սամգուք սագի”-ն (երեք թագավորությունների պատմագրությունները) և Իրյոնի  “Սամգուք յուսա”-ն (երեք թագավորությունների մոռացված գործերը): Կալիգրաֆիկ մեթոդով հրատարակվել են Բուդդիստական  “Մեծ մարմին” սուտրաների ավելի քան 6000 հատոր  (Թէջանգյոն); 13-րդ դարում սկսել է օգտագործվել մետաղական շրիֆտը: Մեծ ձեռքբերումներ կային բժշկության, աստղագիտության մեջ և այլ գիտություններում:

258f0b919cc7e4760f19c7ef2e09337b

Բուդդիզմը շարունակում էր խրախուսել գեղարվեստը, հատկապես քանդակը: Պալատականների ու պաշտոնյաների կարիքները հոգալու համար արտադրվում էին զգալի թվով բարձր գեղարվեստական շքեղության առարկաներ: Հատկապես հայտնի էր քորյոական ճենապակին: Քորյոյի ժամանակաշրջանում բարձր մակարդակի հասավ  պալատական և այգիների ճարտարապետությունը:

Քորյո շրջանի խոշորագույն պոետն էր Լի Գյուբոն, ով մոտ 2000 ստեղծագործություններ է թողել (այդ թվում նաև արձակ ժանրի): Հայտնի էին նաև մի շարք պոետներ, սակայն նրանց ստեղծագործություններից շատ քիչ բան է հասել մեր օրեր: Լայն տարածում ունեին ժողովրդական երգերը: Մայրաքաղաքում ժամանակ առ ժամանակ իրականացվում էին զանգվածային տոնախմբություններ, որտեղ կատարվում էին տարբեր երգեր ու պարեր: Երաժշտության ու պարի  ոլորտում  զգալի ներդրում է ունեցել Չո Յոնը, ով ապրել է 11-րդ դարում և ստեղծել է բազմաթիվ օրիգինալ պարեր:

 ~¤>Windie<¤~

Նյութը հեղինակային է: Օգտվելու դեպքում նշե՛ք մեր կայքը:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!